Γράφει ο Μενέλαος Σπυράκος
Η Μάχη της Σπλάντζας εναντίον των Τούρκων 3-4 Ιουλίου 1822
Συμπληρώνονται εφέτος 200 ακριβώς χρόνια από την μικρή σε διάρκεια και απώλειες αλλά σπουδαία σε αποτελέσματα και σημασία μάχη, που δόθηκε στις 3 και 4 Ιουλίου 1822 μέσα στα λασπόνερα της Αχερουσίας λίμνης, μεταξύ Ελλήνων και Τούρκων. Την ίδια ακριβώς ημερομηνία πολύ κοντά μας, τέσσερα χιλιόμετρα έξω από την Άρτα, διεξαγόταν και άλλη πολύ σπουδαία μάχη μεταξύ των ίδιων αντιπάλων.
Αυτή που πέρασε στην ιστορία ως ¨Η μάχη του Πέτα¨. Εμείς σήμερα ως απλό φόρο τιμής, λόγω καταγωγής και μόνο, θα γράψουμε πέντε λόγια για τη μάχη της Σπλάντζας ,ώστε να μάθουν κάτι όποιοι μας διαβάσουν για τους ανθρώπους στους οποίους χρωστάμε τη σημερινή ελευθερία μας.
Από την έναρξη του έτους του 1822 η Ήπειρος ήταν ο τόπος που ο Ελληνισμός έδινε τις μάχες για την ελευθερία του. Οι Σουλιώτες είχαν επιστρέψει στα κατεστραμμένα και καμένα από τον Αλή Πασά βουνά τους, μετά από την συμφωνία μαζί του και τον βοηθούσαν στον πόλεμό του εναντίον του Χουρσίτ πασά που είχε στείλει ο Σουλτάνος. Όμως από τον Ιανουάριο αυτού του χρόνου και μετά την δολοφονία του Αλή οι Σουλιώτες πολιορκούνταν στα βουνά τους από τα στρατεύματα του Χουρσίτ.
Μέσα Ιουνίου φθάνουν σε βοήθεια των πολιορκημένων Σουλιωτών με εντολή του Αλέξανδρου Μαυροκορδάτου οι Μανιάτες οπλαρχηγοί με πεντακόσιους άντρες και επικεφαλής το μεγάλο ΕΛΛΗΝΑ ΚΥΡΙΑΚΟΥΛΗ ΜΑΥΡΟΜΙΧΑΛΗ, μαζί με τον Μεσολογγίτη Γιάννη Ραζικώτσικα αποβιβαζόμενοι στα ηπειρωτικά παράλια, κοντά στα Σύβοτα, με τα καράβια του υδραίου ναυάρχου Νικολάου Βώκου.
Στη Θεσπρωτία μετά από μικρές αψιμαχίες νικώντας τους ντόπιους Τουρκαλβανούς συλλαμβάνουν εξ αυτών 150 αιχμαλώτους δημιουργώντας τους πολλά προβλήματα στην περιοχή. Αυτοί διαμαρτύρονται στους Άγγλους και οι τελευταίοι κρατώντας ισορροπίες αναγκάζουν τους Έλληνες να κατέβουν χαμηλότερα, κοντά στην σημερινά Αμμουδιά. Εδώ έρχονται προς συνάντησή τους αρχικώς οι απεσταλμένοι από το Σούλι οπλαρχηγοί Λάμπρος Ζάρμπας με 50 άντρες και λίγο αργότερα οι Ζώης Πάνου, και Βασίλειος Ζέρβας με άλλους 100.
Οι τούρκοι όμως πληροφορούμενοι τον ερχομό των Ελλήνων στέλνουν να τους αντιμετωπίσει τον παλιό Κεχαγιάμπεη του Μωριά Μουσταφά-μπέη με 3.000 άντρες. Το βράδυ της 2ας Ιουλίου οι τούρκοι εισέρχονται κατά ομάδες των 50-100 αντρών μέσα στον βάλτο της Αχερουσίας λίμνης πλησιάζοντας αθέατοι και από όλες τις πλευρές τους ανυποψίαστους Έλληνες που είχαν στρατοπεδεύσει σε πρόχειρα ταμπούρια που είχαν κατασκευάσει στην παράκτια περιοχή από Αμμουδιά προς Βαλανιδοράχη, και προστατεύονταν υπό τον Ζώη Πάνου στο μέσον τον Λάμπρο Ζάρμπα και προς την Βαλανιδοράχη από τον Κυριακούλη Μαυρομιχάλη. Συνολικά οι Έλληνες είχαν για την μάχη 600-650 άνδρες και οι Οθωμανοί πάνω από 3000 χωρίς όμως να λάβουν μέρος σε αυτή όλοι οι διαθέσιμοι.
Η μάχη ξεκίνησε το μεσημέρι της 3ης Ιουλίου και διήρκησε έως την επομένη 4η Ιουλίου από δυτικά στην περιοχή της Αμμουδιάς που προστάτευε ο Ζώης Πάνου. Το απόγευμα και ενώ οι τουφεκιές έπεφταν ο Κυριακούλης Μαυρομιχάλης,για να έχει καλύτερη εικόνα από το πεδίον της μάχης και να βοηθήσει τον Ζώη Πάνου που δέχονταν τις μεγαλύτερες πιέσεις, εισέρχεται μέσα στην φωτιά.
Πάνω τον καπνό και την αντάρα αυτής, μία αδέσποτη σφαίρα βρήκε από πλάγια και πίσω τον μεγάλο ΑΥΤΟΝ ΕΛΛΗΝΑ στην δεξιά μασχάλη τραυματίζοντάς τον βαριά. Οι Έλληνες μετά τον τραυματισμό αποχώρησαν με τον αρχηγό προς τα ταμπούρια τους και το πρωί της 4 Ιουλίου 1822 η Ελλάδα έχασε ΠΕΦΤΟΝΤΑΣ ΗΡΩΙΚΑ έναν από τους ΚΑΛΥΤΕΡΟΥΣ ΑΓΩΝΙΣΤΕΣ της. Έναν Έλληνα που αν δεν έπεφτε στον αγώνα θα έγραφε μεγαλύτερη ακόμη πορεία στην ιστορία της πατρίδος, χάρη στα μεγάλα προσόντα του όπως αναφέρουν στα απομνημονεύματά τους αρκετοί οπλαρχηγοί.
Οι Μανιάτες αγωνιστές με τα καράβια τους την ίδια μέρα αναχωρούν για το Μεσολόγγι όπου με τιμές μοναδικές έγινε ο ενταφιασμός του ΜΕΓΑΛΟΥ ΝΕΚΡΟΥ ΚΑΠΕΤΑΝΙΟΥ. Η τραγική αυτή είδηση έφθασε αστραπιαίως σε ολόκληρη την Ελλάδα βυθίζοντας στο πένθος τους αγωνιστές. Οι συνέπειες σημαντικές. Διότι μετά την ήττα μας στο Πέτα, και την αποχώρηση από την Μάχη της Σπλάντζας, ο στρατηγικός στόχος της ενισχύσεως του Σουλίου δεν επετεύχθη. Οι Σουλιώτες λίγο αργότερα ΑΝΑΓΚΑΣΤΗΚΑΝ να συνθηκολογήσουν και ο Χουρσίτ Πασάς με τους 20.000 άντρες του ελεύθερος πλέον από το Σούλι κατέβηκε στην υπόλοιπη Ελλάδα δυσκολεύοντας στην προσπάθεια για την λευτεριά.
Για την ιστορία και μόνο, και επειδή ΑΞΙΖΕΙ και ΠΡΕΠΕΙ να ΤΙΜΟΥΜΕ τους αγωνιστές να αναφέρουμε ότι στη μάχη της Σπλάντζας έπεσαν στο αγώνα ΜΑΖΙ με τον αρχηγό Κυριακούλη Μαυρομιχάλη και άλλοι ΤΡΕΙΣ ΕΛΛΗΝΕΣ, ενώ από τους τούρκους ο αρχηγός τους Μουσταφά-μπέης και 43 άντρες.
Να αναφέρουμε ότι,
Κάθε χρόνο τη συγκεκριμένη ημερομηνία στη Δ.Κ της Βαλανιδοράχης του Δήμου Πάργας της Π.Ε.Πρεβέζης ο τοπικός δήμος σε ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ με τον αντίστοιχο της Α. ΜΑΝΗΣ πραγματοποιούν εκδηλώσεις προς ΔΙΑΤΗΡΙΣΗ της ΤΙΜΗΣ και ΜΝΗΜΗΣ της μάχης αυτής.
ΕΥΓΕ τους και δημοσίως τους αποδίδω ΠΟΛΛΑ ΣΥΓΧΑΡΗΤΗΡΙΑ.
ΑΞΙΖΟΥΝ ΟΙ ΗΡΩΕΣ ΜΑΣ ΤΙΣ ΤΙΜΕΣ.
Θεόφιλος Σπυράκος
