Η εθελοντική προσφορά των αδελφών μας της Κύπρου στην εθνική επανάσταση του 1821 είναι αποδεδειγμένη και διαχρονική, χωρίς να τολμήσει να την αμφισβητήσει κανείς σοβαρός ιστορικός, εκτός ελαχίστων υπόπτων, προβοκατόρων και πρακτόρων, κατορθώνοντας μόνον να αυτογελοιοποιηθούν.
Βεβαίως δεν είναι δυνατόν να αναφερθούμε αναλυτικά σε αυτή την συμμετοχή και προσφορά, αλλά μόνο επιγραμματικά και σύντομα, με στόχο να θυμηθούν όσοι ξεχάσανε, και να μάθουν όσοι δεν γνωρίζουν τα ιστορικά γεγονότα.
Τον 1818 ο τότε Αρχιεπίσκοπος Κύπρου ΚΥΠΡΙΑΝΟΣ μυείται στην Φιλική Εταιρεία, δεσμευόμενος όταν έρθει η ώρα να βοηθήσει οικονομικά αλλά και με πολεμοφόδια τον αγώνα για την λευτεριά του γένους, και ταυτοχρόνως να ξεσηκώσει το ελληνικό νησί εναντίον των Τούρκων κατακτητών.
Έτσι τον Οκτώβριο του 1820 φθάνει στην Κύπρο, κομίζων επιστολή του Αρχηγού Αλέξανδρου Υψηλάντου, ο Αρκάς φιλικός Αντώνιος Πελοπίδας, ενημερώνοντας τον Αρχιεπίσκοπο ότι η ώρα πλησιάζει και πως πρέπει να πράξει τα δέοντα, τηρώντας τις δεσμεύσεις του, όπως και έγινε.
Αρχές του 1821 και ενώ η κυρίως Ελλάς ΄΄έβραζε΄΄ για τον ξεσηκωμό, φθάνει στο νησί άλλος φιλικός, ο Μετσοβίτης Δημήτριος Ύπατρος, που μυεί στην Φιλική Εταιρεία Ιεράρχες και προκρίτους προετοιμάζοντας την εξέγερση.
ΨΥΧΗ του εθνικού αγώνα στην Κύπρο μας ο Αρχιεπίσκοπος Κυπριανός και τα ανίψια του, ο Αρχιμανδρίτης Θεοφύλακτος Θησέας, Νικόλαος Θησέας και Θεόφιλος Θησέας, με κέντρα την Πάφο και την Λάρνακα.
Ξεσπώντας η επανάσταση στον Μωριά ένα μεγάλο πρώτο κύμα Ελλήνων ΕΘΕΛΟΝΤΩΝ φθάνει στην μητέρα Ελλάδα και ρίχνονται στον αγώνα για την λευτεριά, που ξεπερνούν τους χίλιους ( 1000 ).
Εντάσσονται στα πολεμικά τμήματα των Θοδωρή Κολοκοτρώνη, Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη, Αλέξανδρου Μαυροκορδάτου, Γιάννη Μακρυγιάννη, Νικηταρά, Γιατράκου, Πετιμεζά, Κασομούλη, Α. Λόντου, Γρίβα, Χατζηχρήστου, Αθανασίου Εμ. Παππά, Νίκου Εμ. Παππά και στα πλοία του Κωνσταντίνου Κανάρη, όπως αναφέρουν οι καπεταναίοι στα απομνημονεύματά τους αλλά και οι κατάλογοι που βρέθηκαν ειδικά στην Ύδρα με 580 ονόματα ο ένας και 56 ο άλλος.
Άλλοι σχηματίζουν δικό τους λόχο μόνο από Κυπρίους Έλληνες, την περίφημη ΄΄Φάλαγγα των Κυπρίων΄΄ υπό τάς διαταγάς του στρατηγού Χατζηπέτρου, με δική τους σημαία που φυλάσσεται σήμερα στο μουσείο της Αθήνας, λευκή με σταυρό και τα λόγια, ΄΄ΣΗΜΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΑΤΡΙΣ ΚΥΠΡΟΥ΄΄.
Επίσης οι φοιτητές του εξωτερικού πηγαίνουν και στελεχώνουν τον ΙΕΡΟ ΛΟΧΟ πέφτοντας όλοι στην μάχη του Δραγατσανίου μαζί με τους υπολοίπους Έλληνες.
Ταυτόχρονα με την έναρξη φθάνει στον Μωριά και ο αδελφός του Αρχιεπισκόπου ΚΥΠΡΙΑΝΟΣ ΧΑΤΖΗΣΑΒΒΑΣ, ο οποίος στο τέλος του αγώνα για τις μεγάλες του υπηρεσίες τιμήθηκε με τον βαθμό του αντιστρατήγου από την μητέρα πατρίδα.
Τέλος, τον Ιούνιο του 1821 φθάνουν με τα πλοία του Κωνσταντίνου Κανάρη 300 νέοι από την Καρπασία της Κύπρου και ρίχνονται στον αγώνα.
Όλα αυτά τα αγνά Ελληνόπουλα που ήρθαν εθελοντικά να βοηθήσουν στην λευτεριά της μάνας πατρίδας έλαβαν μέρος στις περισσότερες γνωστές μάχες σε Μωριά, Ρούμελη, Ήπειρο, Αττική, Μακεδονία, νησιά του Αιγαίου, με σπουδαιότερες αυτές στα: Δερβενάκια, Μύλλους, Τριπολιτσάς, Κορίνθου, Ναυπλίου, Άργους, Αθηνών, Πατρών, Χαϊδαρίου, Φαλήρου, Λειβαδιάς, Μεσολογγίου, Θήβας, Καρύστου, Νιόκαστρου, Ναυαρίνου, Σάμο, Σπέτσες, Χίο και αλλού.
Να τονιστεί ιδιαίτερα ότι μόνο στην έξοδο του Μεσολογγίου έπεσαν μαζί με τους υπολοίπους Έλληνες 130 ελληνοκύπριοι, ενώ στην μάχη του Φαλήρου 90, και των Αθηνών 80.
Συνολικώς κατά το χρονικό διάστημα από το 1821 έως το 1829 έπεσαν για την λευτεριά της μάνας Ελλάδας περισσότερα από 800 Ελληνόπουλα από την Κύπρο, τα οποία έφερε στην Ελλάδα οδηγούμενα στον θάνατο μόνο η ΑΓΑΠΗ τους για την ΕΛΛΑΔΑ, ενώ πολέμησαν στα χώματα της Ελλάδος περισσότεροι των χιλίων.
Σε αυτούς τους ξεχωριστούς ΕΛΛΗΝΕΣ ανήκει η απόλυτη δόξα και ταιριάζει η ΑΙΩΝΙΑ ευγνωμοσύνη μας.
Η ΕΞΕΓΕΡΣΗ ΣΤΗΝ ΚΥΠΡΟ
Την συμμετοχή τους στον αγώνα και την βοήθειά τους στον γενικό ξεσηκωμό οι Έλληνες του νησιού την πλήρωσαν με βαρύ φορτίο αίματος.
Τον Μάϊο του 1821 ο διοικητής του νησιού πασσάς Κιουτσούκ Μεχμίτ δολοφονεί 74 άρχοντες και προκρίτους, και εναμιση μηνά αργότερα στις 9-12 Ιουλίου 1821 διατάσει γενικές δολοφονίες λαού και αρχόντων.
Στην Λευκωσία απαγχονίζει τον ΑΓΙΟ ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟ ΚΥΠΡΙΑΝΟ και αποκεφαλίζει τους μητροπολίτες Κηρυνείας Λαυρέντιο, Κυτίου Μελέτιο, Πάφου Χρύσανθο τον Β΄ μαζί με τον αρχιδιάκονο της Αρχιεπισκοπής Μελέτιο.
Την επομένη 10 Ιουλίου δολοφονεί τον Ηγούμενο της Μονής Κύκκου Ιωσήφ, τον ηγούμενο της Μονής Φαναιρωμένης Λαυρέντιο, τον ηγούμενο Χρυσόστομο και τον διάκονο Δοσίθεο.
Το φοβερό αυτό τριήμερο των δολοφονιών εκτός του απλού λαού που δεν μπορεί να εκτιμηθεί απόλυτα πόσοι χάθηκαν, ΔΟΛΟΦΟΝΗΘΗΚΑΝ απο τους Τούρκους και 486 πρόκριτοι και προσωπικότητες του αγώνα.
Τον Σεπτέμβριο του 1822 διατάζει σφαγές στο νησί και οι επαναστάτες του Ναυπλίου στέλνουν για βοήθεια των αδελφών μας στην Κύπρο τον Κωνσταντίνο Κανάρη με τους Ψαριανούς.
Ίδιες σφαγές είχαμε και το 1825 και 1827, ενώ το 1831 και 1833 είχαμε νέες επαναστάσεις στο νησί με εκατοντάδες θύματα..
Όμως και οι Έλληνες κύπριοι του εξωτερικού μπήκαν στον μεγάλο αγώνα. Εκτός από τους φοιτητές που πέσανε στο Δραγατσάνι, στο Παρίσι στις 6-12-1821 οι εκεί αδελφοί μας δημιουργούν επαναστατική επιτροπή στέλνοντας διακήρυξη στους ευρωπαίους ηγέτες ζητώντας τους βοήθεια για τον ξεσηκωμό του γένους.
Την υπογράφουν ο μητροπολίτης Τιμιθούντος Σπυρίδων, ο εκπρόσωπος της Αρχιεπισκοπής Ιωαννίκειος Έξαρχος, ο αρχιμανδρίτης Θεόφιλος και επτά λαϊκοί εκπρόσωποι του λαού.
Ομοίως στις 25-4-1825 οι αδελφοί μας από την Κύπρο ζητούν απο το ΕΚΤΕΛΕΣΤΙΚΟ σώμα του Ναυπλίου βοήθεια για την δική τους ελευθερία που όμως λόγω των δύσκολων συνθηκών που επικρατούσαν δεν στείλαμε.
Ελάχιστα, αγαπητοί φίλοι, από τα ιστορικά γεγονότα που συνέβησαν τότε, εδώ και στην Κύπρο, ανέφερα και δυστυχώς οι αδελφοί μας τότε δεν τα καταφέρανε να ελευθερωθούνε. Όμως η συμμετοχή τους στον αγώνα του 1821 είχε τεράστια σημασία για τον δικό μας αγώνα, αλλά και για τους ιδίους. Δημιούργησε ενα δυνατό ΕΝΩΤΙΚΟ κίνημα εδώ και στο νησί που αν και χρειάστηκαν τρείς νέες επαναστάσεις έφερε το αποτέλεσμα.
Μέσα από αυτό το αγνό αίμα ξεπετάχτηκαν 130 χρόνια αργότερα οι ΑΕΤΟΙ του ΜΑΧΑΙΡΑ, οι ΓΙΓΑΝΤΕΣ της ΕΟΚΑ που γράψανε το νέο ΕΠΟΣ του 1955.
ΑΥΤΟ το έπος γιορτάζουμε αύριο με την ΤΙΜΗ και την ΔΟΞΑ που του ταιριάζει.
ΖΗΤΩ ΕΛΛΗΝΕΣ το ΑΘΑΝΑΤΟ 1821
ΖΗΤΩ ΕΛΛΗΝΕΣ και το ΠΑΙΔΙ αυτού, η ΘΡΥΛΙΚΗ ΕΟΚΑ που έφερε στην Κύπρο μας την ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ της.
Ας θυμόμαστε όμως και ας αγωνιζόμαστε γι αυτό ότι το ΜΙΣΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ νησί παραμένει ΕΛΛΗΝΕΣ στα χέρια των κατακτητών.
Το σύνθημα είναι ΔΕΝ ΞΕΧΝΩ.
ΕΛΛΗΝΕΣ, όπου και αν κατοικείτε στην γή μην ξεχνάτε τον δεύτερο εθνικό ύμνο του ΓΕΝΟΥΣ ΜΑΣ.
΄΄….Ήταν πρώτη του Απρίλη
της ΕΟΚΑ η ΑΡΧΗ
που ακούστηκε στην Κύπρο.
η φωνή του ΔΙΓΕΝΗ.
—–
Και στον ήχο της φωνής του
τρέξαν ΟΛΟΙ με χαρά…΄΄
Χρόνια πολλά λοιπόν Έλληνες για τις δύο ΕΘΝΙΚΕΣ ΜΑΣ ΕΟΡΤΕΣ, την 25η του Μάρτη του 1821, και την 1η του Απρίλη 1955.
