Γράφει ο Θεόφιλος Σπυράκος
π. υποψήφιος βουλευτής ΝΕΑΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ
Νομού Πρεβέζης
1821 ΜΑΝΗ ΠΕΤΡΟΜΠΕΗΣ ΜΑΥΡΟΜΙΧΑΛΗΣ.
ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ της ΚΑΛΑΜΑΤΑΣ
Στην διάρκεια της προεπαναστατικής περιόδου στο Μωριά υπήρχαν και δρούσαν ένα στρατιωτικό διοικητικό κέντρο στην Τρίπολη που ήλεγχαν οι Οθωμανοί, και δύο άλλα που ήλεγχαν οι Έλληνες. Ένα καθαρά στρατιωτικό στο βόρειο τμήμα του με έδρα το Μοναστήρι του Μεγάλου Σπηλαίου και της Αγίας Λαύρας, στην περιοχή των Καλαβρύτων, και το άλλο στρατιωτικοδιοικητικό στην περιοχή της Μάνης.
Από αυτές τις δύο περιοχές ξεκίνησε, σχεδόν ταυτοχρόνως για τα δεδομένα της εποχής, η εξέγερση των Ελλήνων. Την ΙΔΙΑ εβδομάδα ο Δεσπώτης, των Παλαιών Πατρών, Γερμανός και ο ΗΓΕΤΗΣ της Μάνης Πετρόμπεης Μαυρομιχάλης ΥΨΩΣΑΝ τα ΛΑΒΑΡΑ του αγώνα.
Στο σημερινό μας πανηγυρικό αφιέρωμα στην επανάστηση του 1821 θα ασχοληθούμε μόνο με τα γεγονότα που έλαβαν χώρα στη νότια Πελοπόννησο με πρωταγωνιστάς τους Μανιάτες αγωνιστές.
Εδώ λοιπόν πάρθηκε η ΟΡΙΣΤΙΚΗ απόφαση για την συμμετοχή και την ημερομηνία έναρξης του εθνικού ξεσηκωμού στην συνάντηση του τριημέρου 6,7, και 8 Ιανουαρίου στο πατρικό σπίτι της οικογένειας των Τρουπάκηδων ή Μούρτζινων μεταξύ, του Θοδωρή Κολοκοτρώνη και του Πετρόμπεη Μαυμομιχάλη.
Εδώ ΠΕΙΣΘΗΚΕ και συμφωνήθηκε, τυπικός ηγέτης για πολλούς ΜΗ ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΟΥΣ λόγους
να είναι ο ΗΓΕΤΗΣ της ΜΑΝΗΣ μετά από πρόταση του ΙΔΙΟΥ του Θοδωρή Κολοκοτρώνη, ο οποίος με το διορατικό και κοφτερό μυαλό του, και βάζοντας πάνω από ΟΛΟΥΣ την λευτεριά της πατρίδος έπεισε τον Πετρόμπεη να αναλάβει τον αγώνα. Ο ΓΕΡΟΣ του ΜΩΡΙΑ στα απομνημονεύματά του αναφέρει για τον μανιάτη ηγέτη οτι:
¨…Ήταν ένας παχύσαρκος και δυσκολοκίνητος άνδρας περασμένης ηλικίας, και δεν έκανε για πόλεμο. Ήταν όμως αρχηγός γενιάς παλιάς, μεγάλης και ηρωϊκής, δένδρο ψηλό και πoλύκλαδο. Ήταν ο ΗΓΕΜΟΝΑΣ της Μάνης πού τον αγαπούσαν οι συμπατριώτες του και ΣΕΒΟΝΤΑΝ ολόκληρος ο Μωριάς. Ηταν το ΣΟΒΑΡΟΤΕΡΟ κεφάλαιο για την έναρξη του αγώνα¨.
Αυτά αναφέρει ο απελευθερωτής του γένους μας για τον ηγέτη του αγώνα που ουσιαστικά και τυπικά επέλεξε με τόση ανιδιοτέλεια ο ίδιος ο γέρος του Μωριά.
Ο Πετρόμπεης ήταν άνθρωπος και ηγέτης του μέτρου και της λογικής, ήπιος και καθόλου επιπόλαιος. Ως υψηλός διοικητικός παράγων της οθωμανικής διοίκησης υπεύθυνος για τις ζωές χιλιάδων Ελλήνων, ζύγισε ΔΙΠΛΑ τις αποφάσεις του ΠΡΙΝ τις λάβει.
Οταν όμως αποφάσιζε, όχι μόνο οι συμπατριώτες του αλλά και οι λοιποί καπεταναίοι επηρεάζονταν απόλυτα και αποφασιστικά από τις θέσεις του.
Διοικούσε την περιοχή και τους αγωνιστές με την παρουσία του στα πεδία των μαχών και με έδρα τα πατρικά του σπίτια στο ΛΙΜΕΝΙ και τις ΚΕΧΡΙΕΣ.
Έχοντας τέτοια χαρακτηριστικά και ευθύνες ο Πετρόμπεης ήταν πολύ καχύποπτος στις πληροφορίες που διακινούσαν κατά βάση βιαστικοί φιλικοί αγωνιστές για σίγουρη ρωσική στρατιωτική και οικονομική βοήθεια.
Για να σχηματίσει προσωπική και σίγουρη άποψη στέλνει τον έμπιστο φίλο του Κυριάκο Καμαρινό προς συνάντηση του Υψηλάντη τον οποίον όμως δολοφονούν οι φιλικοί ώστε να μην ξεφύγει το μεγάλο ψέμα τους που αποκάλυψε ο Πρίγκηπας Αλέξανδρος Υψηλάντη και να το πάει στον Μανιάτη ηγέτη. Οι ίδιες απαντήσεις ήρθαν στον Μαυρομιχάλη και από τον Ιωάννη Καποδίστρια που του είπε ότι χρήμματα ΔΕΝ υπάρχουν και οι Ρώσσοι είναι αρνητικοί και εχθρικοί με την επανάσταση.
Ο Πετρόμπεης ορκίστηκε στις 2/8/1818 ΦΙΛΙΚΟΣ στο σπίτι του στις Κεχριές απο τον φίλο του Κυριάκο Καμαρινό ή κάτ΄άλλους απο τον Ηλία Χρυσοσπάθη, δεσμευόμενος να συντηρεί φτωχούς Έλληνες και να συνδράμει οικονομικά, ενώ από τότε μπήκε ενεργά στον αγώνα.
ΚΕΧΡΙΕΣ : ΠΑΤΡΙΩΤΙΚΟ ΣΥΜΦΩΝΟ.
Το καλοκαίρι του 1819 έρχεται προς συνάντησή του στη Μάνη ο αγωνιστής φιλικός Χριστόφορος Περραιβός, και τον Οκτώβριο γίνεται συνάντηση στο σπίτι των Μαυρομιχαλαίων στις Κεχριές που παραβρίσκονται οι ηγέτες των οικογενειών Κουμουνδούρου, Γρηγοράκηδων, Καπετανάκηδων, Τρουπάκηδων (Μούρτζινοι), Κυβέληδων, Χριστέα κ.α.
Συμφιλιώνονται μεταξύ τους και υπογράφουν το λεγόμενο ¨Πατριωτικό σύμφωνο¨ που ο Περραιβός πάει στους φιλικούς της Κωνσταντινουπόλεως σκορπίζοντας μεγάλο ενθουσιασμό. Το σύμφωνο συμφιλιωσης των οικογενειών έλεγε μεταξύ άλλων :
¨…Διά τού παρόντος ημών ιδιοχειροϋπογραμμένου γράμματος, υποσχόμεθα μέθ΄ όρκου τής αγιωτάτης και ορθοδόξου ημών πίστεως και με την δύναμιν του τρομερού όρκου όπως αυτοπροαιρέτως δια την σωτηρίαν του Γένους μας εκάμαμεν ότι να διαφυλάξωμεν τας ακολούθως συνθήκες.
α) Ημείς οι τρείς γενεαί, Μαυρομιχάληδες, Γρηγοράκηδες και Τρουπάκηδες υποσχόμεθα με τη δύναμιν των ρηθέντων φοβερών όρκων να βασιλεύσει εις το εξής εις τα σώματά μας μία ψυχή, μίαν σύμποιαν, μία θέληση και να μην δύναται ποτέ κανένα εσωτερικό αίτιον να διασείση ή να αδυνατίσει ένα τοιούτον ΙΕΡΟ ΔΕΣΜΟ….
β) Να είμαθα έτοιμοι συμφώνως και προθύμως να πράξωμεν τα όσα ήθελε προσταχθώμεν απο τους ανωτέρους και εγκρίτους του γένους μας, δια το γενικό συμβέρον της πατρίδος μας ΕΛΛΑΔΟΣ ωσάν όπου είμεθα υπόχρεοι και εν αυτώ ωρισμένοι να χύσωμεν και την ύστατη ρανίδα του αίματός μας οπόταν η χρεία το καλέσει¨.
Ολές αυτές οι προετοιμασίες των δύο τελευταίων χρόνων είχαν ολοκληρωθεί και αρχές του 1821 οι Έλληνες ήταν σχεδόν έτοιμοι για την μεγάλη στιγμή. Το 1820 φθάνει στο Μωριά ο Παπαφλέσσας που με τον φλογερό του χαρακτήρα και μεγάλη ενεργητικότητά του επιταχύνει τις εξελίξεις ανακοινώνοντας σε όλους την διαταγή της ΑΝΩΤΑΤΗΣ αρχής των φιλικών ότι η εξέγερση πρέπει να γίνει εντός πενήντα (50) ημερών από την έναρξη του έτους αλλά ποτέ αργότερα από την 25η Μαρτίου.
Έτσι λίγες μέρες μετά την εξέγερση στην Μολδοβλαχία του Φεβρουαρίου υπό τον ΥΨΗΛΑΝΤΗ μπήκε αρχές του Μάρτη σε ενέργεια και ο Μωριάς.
Οι καπεταναίοι σταματούν την μεταξύ τους αλληλογραφία, προετοιμάζοντας τις τελευταίες λεπτομέρεις.
13/1/1821 Στις Κεχριές στο σπίτι των Μαυρομιχαλαίων συναντώνται για τελευταία φορά πρίν την επανάσταση οι πρώτοι του Μωριά Πετρόμπεης, Θοδωρής Κολοκοτρώνης, Νικηταράς Αναγνωσταράς, και οι Μανιάτες οπλάρχηγοί αποφασίζοντας την εξέγερση για την 17/3/1821 στην ΑΡΕΟΠΟΛΗ, διότι οι τούρκοι είχαν ήδη πληροφορηθεί τα τεκταινόμενα και απαιτούσαν από τον Πετρόμπεη την σύλληψη των Κολοκοτρώνη, Νικηταρά, Παπαφλέσσα και λοιπών οπλαρχηγών.
ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΣΤΗ ΜΑΝΗ 17 /3/ 1821
Το πρωί της μέρας αυτής οι συγκεντρωμένοι καπεταναίοι και άρχοντες της Μάνης μεταξύ των οποίων ξεχώριζαν ο Πετρόμπεης, με το Κολοκοτρώνη, ενώ παραβρίσκονταν οι Νικηταράς, Γιάννης Κολοκοτρώνης κ.α, μετά την θεία λειτουργία στο Ι.Ν Αγίων Ταξιαρχών στο προαύλιο χώρο της εκκλησίας ΕΥΛΟΓΟΥΝ ΤΑ ΟΠΛΑ της ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗΣ του γένους με την παρουσία εκατοντάδων δακρυσμένων μπαρουτοκαπνισμένων πολεμιστών.
Υψώνουν τα ΛΑΒΑΡΑ ΤΟΥ ΑΓΩΝΟΣ και την ΜΑΝΙΑΤΙΚΗ ΣΗΜΑΙΑ που ήταν:
Ένα ΛΕΥΚΟ πανί, με ΜΠΛΕ σταυρό στη μέση. Πάνω από αυτόν οι λέξεις ΝΙΚΗ Ή ΘΑΝΑΤΟΣ, και από κάτω του, το αρχαίο ΣΠΑΡΤΙΑΤΙΚΟ πρόσταγμα. ΤΑΝ Ή ΕΠΙ ΤΑΣ.
Δίνουν γονατιστοί όλοι καπεταναίοι και παλληκάρια τον κάτωθι ΑΘΑΝΑΤΟ όρκο της λευτεριάς.
¨…Ορκίζομαι, εις το όνομα του παντοδύναμου θεού μας, εις το όνομα του Κυρίου μας ΙΗΣΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ και της ΑΓΙΑΣ ΤΡΙΑΔΟΣ, να χύσω και την υστέραν ρανίδα του αίματός μου υπέρ πίστεως και πατρίδος.
Ορκίζομαι, να μην βλέπω εις τα όπισθεν, άν δεν αποδιώξω τον εχθρόν της πατρίδος και της θρησκείας μου.
Ορκίζομαι ΤΑΝ ή ΕΠΙ ΤΑΣ, ΝΙΚΗ ή ΘΑΝΑΤΟΣ υπέρ πίστεως και πατρίδος¨.
ΤΗΝ απόφασή τους αυτή την δίνουν στον Κολοκοτρώνη να την μεταδώσει στους άλλους έλληνες.
Κατόπιν οι Γρηγοράκηδες φεύγουν για το Γύθειο στις 19/3/1821 και την επομένη 20/3/1821 ο γιος του Πετρόμπεη με 150 Μανιάτες φεύγει για βοήθεια των ελλήνων της Καλαμάτας, ενώ στην πόλη εισέρχεται στις 23/3/1821 ολόκληρη η στρατιωτική ηγεσία με επικεφαλής τον Πετρόμπεη και Θοδωρή Κολοκοτρώνη και μαζί τους ο Παπαφλέσσας, Νικηταράς, Αναγνωσταράς, Αντώνης Μαυρομιχάλης, Ιωάννης Μαυρομιχάλης με 2.000 αγωνιστές. Ο τούρκος διοικητής Αρναούτογλου με πρωτόκολλο παραδίδει την πόλη στους έλληνες, δίνοντας την τιμή στην Καλαμάτα να είναι η πρώτη πόλη που ελευθερώθηκε.
Μετά την παράδοση της Καλαμάτας και μετά την πανηγυρική θεία λειτουργία στον Ι.Ν των Αγίων Αποστόλων ακολουθεί η εκλογή της 10μελούς ¨ΜΕΣΣΗΝΙΑΚΗΣ ΓΕΡΟΥΣΙΑΣ¨ υπό την ηγεσία του Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη και με τον τίτλο ¨Αρχιστράτηγος των Σπαρτιατικών δυνάμεων¨. Ακολούθως δημιουργείται η ¨Μεσσηνιακή σύγκλητος¨ στην οποία συμμετέχουν όλοι οι πρόκριτοι της περιοχής.
Την ίδια μέρα ξεσηκώνεται το Γύθειο και οι Γρηγοράκηδες φεύγουν για να πολιορκίσουν το κάστρο της Μονεμβασιάς που φθάνουν στις 28 Μάρτη.
Την 23η Μαρτίου 1821 στον Ι.Ν. των Αγίων Αποστόλων ο γραμματικός του αρχηγού Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη, Ιωάννης Λογοθέτης – Τσαουσέας συντάσσει το πρώτο ΕΠΙΣΗΜΟ έγγραφο της νέας επαναστατικής αρχής που υπογράφει ο Πετρόμπεης, και ήταν η διακήρυξη πρός ¨…Τάς Ευρωπαϊκάς αυλάς¨. και αμέσως μετά πρός τον Αμερικανό λαό.
Το μεσημέρι της 25ης Μαρτίου ο Θόδωρος Κολοκοτρώνης φεύγει απο την Καλαμάτα με τους 300 δικούς του για την Γορτυνία για να πάει το μαντάτο της επανάστασης στους φοβισμένους σκλάβουν που τον περίμεναν όμως με τέτοια λαχτάρα που ¨…μού ερχόνταν να κλαύσω από την υποδοχή και την προθυμία που έβλεπα¨ όπως αφηγείται ο ίδιος στα απομνημονεύματά του.
Για την ιστορική μνήμη θα αναφέρουμε την ΔΙΑΚΥΡΗΞΙΝ πρός τάς Ευρωπαϊκάς αυλάς και ένα τμήμα απο την πρώτη επιστολή του Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη που εστάλλει προς τον Αμερικανικό λαό.
ΔΙΑΚΗΡΥΞΙΣ
Πρός τάς Ευρωπαϊκάς αυλάς
Αί χείραι μας αί οποίαι ήσαν δεδεμέναι μέχρι τού νύν, υπό τάς σιφεράς αλύσους
τής βαρβαρικής τυρανίας, ελύθησαν ήδη καί έλαβον τά όπλα κατά των τυράνων.
Οι πόδες μας οι περιπατούντες εν νυκτί καί ημέρα εις τάς εναγκαρεύσεις τής ασπλαχνίας, τρέχουν εις απόκτησιν τών δικαιωμάτων μας. Η κεφαλή μας η κλείνουσσα τον αυχένα υπό τον σκληρόν ζυγόν του ανατίναξεν ήδη και άλλο δέν φρονεί ειμή την ελευθερία της.
Η γλώσσα μας, η αδυνατούσσα να προφέρει λόγον εκτός τών ανωφελών παρακλήσεων πρός εξιλέωσιν τών τυράνων, κράζει τώρα μεγαλοφώνως καί κάνει νά αντηχή ο αήρ τό γλυκήτατον όνομα της ελευθερίας.
Εν ενί λόγω απεφασίσαμεν, ή νά ελευθερωθώμεν ή νά αποθάνομεν.
Διό παρακαλούμεν τήν συνδρομήν όλων τών εξευγενισμένων ευρωπαϊκών γενεών, ώστε νά δυνηθώμεν νά φθάσουμε ταχύτερον είς τον ιερόν καί δίκαιον σκοπό μας, και νά λάβωμεν τά δίκαιά μας, καί νά απαντήσωμεν τό ταλαίπωρο ελληνικό γένος μας.
Δικαίω τώ λόγω η μητέρα μας ΕΛΛΑΣ εκ της οποίας και εσείς αφωτίσθητε, απαιτεί όσον τάχιστα τήν φιλάνθρωπον συνδρομμή σας καί διά χρημμάτων καί διά όπλων και διά συμβούλων τών οποίων είμεθα ευέλπιδες ότι θέλει αξιωθώμεν και εμείς θέλομεν σάς ομολογεί άκραν υποχρέωσιν καί εν καιρώ θέλομεν δείξει και πραγματικώς τήν υπέρ τής συνδρομμή σας ευγνωμοσύνη μας.
Εν Σπαρτιατικώ στρατοπέδω Καλαμάτας 23 / 3 / 1821
ΠΕΤΡΟΣ ΜΑΥΡΟΜΙΧΑΛΗΣ Ηγεμών καί Αρχιστράτηγος
Μεσσηνιακή Γερουσία έν Καλαμάτα
ΕΠΙΣΤΟΛΉ πρός τον Αμερικανικόν λαόν και κυβέρνησή του.
Αι αρεταί σας, ώ Αμερικανοί, μάς προσεγγίζουν εις εσάς, μ΄όλον ότι μάς χωρίζουν ευρύταται θάλασσαι. Εμείς σάς νομίζομεν πλησιέστερους παρά τά γειτονεύοντα μή ημάς έθνη, και σάς έχομεν φίλους και συμπολίτας και αδελφούς, διότι είστε δίκαιοι, φιλάνθρωποι, και γενναίοι, –δίκαιοι, ότι και ελέυθεροι– φιλάνθρωποι και γενναίοι ότι πολιτεύεσθε κατά το Ευαγγέλιον ¨κλπ.κλπ.
διαβάστε το 1ο μέρος ΕΔΩ
